آمریکا میگوید انتظار دارد دور دیگری از مذاکرات هستهای با جمهوری اسلامی «بهزودی» برگزار شود.
وزارت خارجه ایالات متحده اعلام کرد که مذاکرهکنندگان آمریکایی «انتظار دارند» بهزودی بار دیگر با همتایان ایرانی خود دیدار کنند؛ این اولین نشانه رسمی از سوی واشنگتن مبنی بر برنامهریزی برای دور جدیدی از مذاکرات هستهای میان آمریکا و جمهوری اسلامی است.
تامی پیگات، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، این اظهارات را روز پنجشنبه در یک نشست خبری مطرح کرد. پیشتر هیچ اعلام رسمی از سوی واشنگتن یا تهران درباره برگزاری یا زمان دور ششم مذاکرات هستهای صورت نگرفته بود.
از ماه آوریل تاکنون، دو طرف پنج دور مذاکره با میانجیگری عمان برگزار کردهاند. آمریکا خواهان توقف برنامه غنیسازی اورانیوم است؛ برنامهای که قابلیت استفاده تسلیحاتی برای ساخت بمب هستهای دارد. در مقابل، تهران بر حفظ این برنامه تأکید دارد و خواستار لغو تحریمهای آمریکا در ازای هرگونه محدودسازی فعالیتهای هستهای خود است.
مقامات آمریکایی گفتهاند که استیون ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، هفته گذشته یک پیشنهاد هستهای به جمهوری اسلامی ارائه کرده است و از تهران خواسته آن را بپذیرد؛ و در غیر این صورت با پیامدهای جدی مواجه خواهد شد.
در حالی که تهران داشتن قصد برای دستیابی به سلاح هستهای را رد کرده، اذعان کرده است که توانایی ساخت آن را در آینده توسعه داده است. آمریکا و متحد نزدیکش در خاورمیانه، اسرائیل، تأکید کردهاند که جمهوری اسلامی نباید به سلاح هستهای دست یابد.
هر دو کشور گفتهاند در صورت نبود توافقی برای مهار برنامه هستهای تهران، احتمال توسل به گزینه نظامی وجود دارد.
در حالیکه واشنگتن به تهران درباره عواقب وخیم عدم توافق هشدار داده است، علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی پیشنهاد اخیر ایالات متحده برای توافق درباره برنامه هستهای را رد کرد. او تأکید کرد که حکومتش به غنیسازی اورانیوم ادامه خواهد داد.
کارولین لیویت سخنگوی دولت آمریکا گفته است که نماینده ویژه، استیون ویتکاف پیشنهادی «بسیار دقیق و قابل قبول» در خصوص حل و فصل پرونده هستهای به تهران ارائه کرده و هشدار داد: «همانطور که رئیسجمهوری بارها تصریح کرده است، در صورت رد این پیشنهاد، جمهوری اسلامی با پیامدهای جدی روبهرو خواهد شد.»
علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی، اما روز چهارشنبه در سخنانی تند گفت: «چرا دخالت میکنید ایران غنیسازی داشته باشد یا نداشته باشد، به شما چه! شما چهکارهاید؟»
او با بیان اینکه تهران به «چرخهٔ کامل سوخت هستهای» دست یافته، مدعی شد که «غنیسازی اورانیوم کلید مسئله هستهای است و دشمنان نیز روی همین موضوع تمرکز کردهاند».
اظهارات خامنهای در واکنش به سخنان مقامهای مختلف آمریکایی از جمله دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا بیان شده که بارها تاکید کردهاند تهران باید در هر توافقی با آمریکا به «غنیسازی صفر» تن دهد.
دونالد ترامپ اعلام کرده است که در صورت دستیابی به توافق هستهای جدید با جمهوری اسلامی، اجازه غنیسازی اورانیوم در این کشور داده نخواهد شد.
او شامگاه دوشنبه در پیامی در شبکه اجتماعی خود، «تروت سوشیال»، تأکید کرد: «در توافق احتمالی، هیچ مجوزی برای غنیسازی اورانیوم صادر نخواهد شد!»
خامنهای در واکنشی پرخاشگرانه و خارج از عرف دیپلماتیک به این موضع دولت آمریکا گفت: «پاسخ ما به یاوهگویی آمریکا معلوم است: نمیتوانند در این مورد هیچ غلطی بکنند».
کارولین لیویت سخنگوی دولت آمریکا پیش از این سخنان خامنهای ضمن هشدار به جمهوری اسلامی گفته بود همچنین گفت دونالد ترامپ در بیان مواضعش نمیتوانست از این شفافتر باشد و افزود رئیسجمهوری ایالات متحده «امیدوار است جمهوری اسلامی این پیشنهاد را بپذیرد».
عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی هم پس از سخنان خامنهای در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «با نفی غنیسازی ایران، توافقی در کار نخواهد بود اما با هدف نفی سلاح هستهای، توافق ممکن است.»
سخنگوی دولت آمریکا پیشتر در واکنش به پرسشی درباره برخی گزارشها و گمانهزنیها درباره طرحی که به جمهوری اسلامی «اجازه غنیسازی در سطح پایین» را میدهد، گفت: «ما از طریق رسانهها مذاکره نمیکنیم. این رویکرد به احترام روند گفتوگوهایی است که بهوسیله نماینده ویژه، آقای ویتکاف، هدایت میشود.»
همچنین تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در واکنش به سوالی درباره ادامه دیدگاه مثبت دونالد ترامپ نسبت به دستیابی به توافق با جمهوری اسلامی گفت: «ترامپ وارد هیچ مسیری نمیشود مگر آنکه واقعاً باور داشته باشد میتواند به هدف برسد. بهنظرم این اطمینان، تا حد زیادی از همان دیدگاه خوشبینانهاش نشأت میگیرد.»
در همین حال سناتور چاک شومر رهبر اقلیت دموکرات در سنای آمریکا بر لزوم ادامه موضع سرسختانه در قبال جمهوری اسلامی در مذاکرات تهران - واشنگتن تاکید کرده است.
او گفت: «هرگونه مذاکرهای با ایران باید بهصورت شفاف و علنی، با بهرهگیری کامل از تمام اهرمهای فشار ما انجام شود و تنها به مسائل هستهای محدود نماند، بلکه موضوعاتی مانند حمایت ایران از تروریسم و نیروهای نیابتیاش در منطقه را نیز در بر گیرد.»
«استیو ویتکاف» نماینده ویژه کاخ سفید پیشتر در مصاحبهای با شبکه ایبیسی با تاکید بر خط قرمز آمریکا گفته بود: «ما یک خط قرمز بسیار واضح داریم و آن هم غنیسازی است. حتی ۱ درصد ظرفیت غنیسازی هم برای ما قابل قبول نیست. هر توافقی باید بدون غنیسازی باشد، چرا که غنیسازی راه را برای ساخت سلاح هموار میکند. ما اجازه نخواهیم داد بمبی ساخته شود.»