آژانس بینالمللی انرژی اتمی نگرانیهای تازهای را درباره برنامه هستهای جمهوری اسلامی مطرح کرده است. این نگرانیها از جمله شامل نزدیک بودن انباشت اورانیوم به ساخت بمب توسط جمهوری اسلامی و یافت نشانههای غنیسازی اعلام نشده در ایران است. این سخنان همزمان با انتشار گزارشی جامع و آغاز نشست شورای حکام در وین مطرح شدهاند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، در سخنان اخیر خود به گزارش تازهای اشاره کرد که بر اساس آن، ذرات اورانیوم غنیشده در سه سایت اعلامنشده در ورامین، مریوان و تورقوزآباد کشف شدهاند؛ مکانهایی که بهگفته آژانس، جمهوری اسلامی هیچگونه فعالیت یا مواد هستهای را در آنها گزارش نکرده است.
گروسی گفت گفت که جمهوری اسلامی تنها کشور غیرهستهای در جهان است که در سطحی چنین نزدیک به غنای مورد نیاز برای ساخت بمب، اقدام به انباشت اورانیوم کرده است.
این گزارش میافزاید جمهوری اسلامی تا کنون پاسخهای قابل قبولی درباره منشأ این مواد ارائه نکرده و با پاکسازی محلها، مانع از انجام راستیآزماییهای دقیق شده است.
گزارش همچنین به این نتیجه رسیده که این سه سایت و احتمالاً مکانهای دیگر، بخشی از یک برنامه هستهای اعلامنشده و ساختارمند بودهاند که جمهوری اسلامی آن را تا اوایل دهه ۱۳۸۰ اجرا کرده و شامل استفاده از مواد هستهای گزارشنشده بوده است. به همین دلیل، آژانس اعلام کرده که نمیتواند تأیید کند تمامی مواد هستهای در ایران تحت نظارتهای پادمانی باقی ماندهاند.
در بخش دیگری از گزارش آمده است که ذخایر اورانیوم با غنای بالا در ایران بهطور قابل توجهی افزایش یافته و اکنون از ۴۰۰ کیلوگرم با غنای ۶۰ درصد فراتر رفته است؛ سطحی بسیار نزدیک به درجه مورد نیاز برای تولید سلاح هستهای و بهمراتب فراتر از نیازهای غیرنظامی.
گروسی در گفتوگو با خبرنگاران نسبت به خطرات ناشی از این افزایش ذخایر هشدار داد و گفت: «زمانی که کشوری این حجم از اورانیوم با چنین درجهای از غنا را انباشت میکند، در حالی که هیچ کشور دیگری در جهان چنین کاری نمیکند و با در نظر گرفتن اینکه چنین سطحی از غنیسازی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هستهای است، نمیتوانیم آن را نادیده بگیریم.»
او همچنین تأکید کرد که اگرچه غنیسازی اورانیوم در ذات خود طبق قوانین بینالمللی ممنوع نیست، اما ادامه این روند توسط جمهوری اسلامی ایران نگرانیهای جدی درباره اشاعه تسلیحات هستهای ایجاد کرده و توانایی جامعه جهانی برای راستیآزمایی ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای تهران را بهشدت پیچیده کرده است.
نشست شورای حکام تا ۱۳ ژوئن ادامه خواهد داشت و انتظار میرود در روزهای آینده، بیانیهها و مواضع کشورهای مختلف در این خصوص ارائه شود.
در همین حال، در واکنش به پیشنهاد اخیر ایالات متحده وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرده که بهزودی یک پیشنهاد متقابل را از طریق عمان به واشنگتن ارائه خواهد کرد.
جمهوری اسلامی پیشنهاد آمریکا را «غیرقابل قبول» خوانده و وعده داده است که جایگزینی «منطقی و متعادل» ارائه خواهد داد.
این در حالی است که کارولین لیویت سخنگوی دولت آمریکا گفته است نماینده ویژه ایالات متحده، استیو ویتکاف پیشنهادی «بسیار دقیق و قابل قبول» در خصوص حل و فصل پرونده هستهای به تهران ارائه کرده و هشدار داد: «همانطور که رئیسجمهوری بارها تصریح کرده است، در صورت رد این پیشنهاد، جمهوری اسلامی با پیامدهای جدی روبهرو خواهد شد.»