شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین با تصویب قطعنامهای، برای نخستین بار در نزدیک به دو دهه گذشته، رسماً جمهوری اسلامی را به «عدم پایبندی به تعهدات خود در چارچوب توافقنامه پادمان» متهم کرد. همزمان تهران خبر از آغاز غنیسازی اورانیوم در تاسیساتی جدید داده است.
قطعنامه اخیر که از سوی ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان پیشنهاد شده بود، با ۱۹ رأی موافق، ۳ رأی مخالف و ۱۱ رأی ممتنع به تصویب رسید.
شورای حکام آژانس دلیل این تصمیم را تکرار چندباره عدم همکاری کامل و بهموقع جمهوری اسلامی از سال ۲۰۱۹ در زمینه مواد و فعالیتهای اعلامنشده هستهای در چندین سایت پنهان، و همچنین امتناع از ارائه پاسخ درباره آثار اورانیوم کشفشده در آن مکانها عنوان کرد.
در این قطعنامه از جمهوری اسلامی خواسته شده است که «بیدرنگ» پاسخهایی دقیق ارائه دهد و هشدار داده شده که ناتوانی آژانس در تأیید ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای جمهوری اسلامی، این موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل متحد میکشاند.
اگرچه این قطعنامه در مرحله کنونی ارجاع موضوع به شورای امنیت را در بر ندارد، دیپلماتها گفتهاند به جمهوری اسلامی فرصتی برای همکاری داده خواهد شد، و در صورت عدم همکاری، نشست فوقالعاده دیگری در تابستان برگزار میشود.
ممکن است در نشست آتی قطعنامه دوم برای ارجاع پرونده به شورای امنیت تصویب شود، که میتواند «مکانیسم ماشه» را برای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل فعال کند.
همزمان در تهران، مقامهای جمهوری اسلامی این تصمیم آژانس را محکوم و آن را سیاسی توصیف کردند.
سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی همچنین اعلام کرد که فعالیت در یک سایت سوم و جدید غنیسازی اورانیوم در مکانی امن و مستحکم آغاز شده است.
مقامهای ایرانی گفتهاند بلافاصله پس از تصویب قطعنامه اخیر، جمهوری اسلامی فرآیند نصب سانتریفیوژهای جدید و افزایش تولید مواد شکافتپذیر با غنای بالا را آغاز کرده است.
این تحولات در حالی رخ میدهد که قرار است مذاکرات هستهای ایالات متحده و جمهوری اسلامی روز یکشنبه در عمان از سر گرفته شود، اما چشمانداز پیشرفت چندان روشن نیست.
دو طرف همچنان بر سر میزان غنیسازی اورانیوم و روند راستیآزمایی اختلاف دارند و مقامهای جمهوری اسلامی تهدید کردهاند که اگر فشارها ادامه یابد، سطح همکاری با بازرسان بینالمللی را کاهش خواهند داد.
مقامات آمریکایی بارها تاکید کردهاند که با غنیسازی اورانیوم توسط جمهوری اسلامی موافقت نخواهند کرد.
تام کاتن، سناتور جمهوریخواه از ایالت آرکانزاس، روز چهارشنبه اعلام کرد که پیت هگست، وزیر دفاع دولت دونالد ترامپ، تأیید کرده که اطلاعات اطلاعاتی نشان میدهد جمهوری اسلامی به طور فعال در حال تلاش برای ساخت سلاح هستهای است. او گفت که برای امنیت ملی ایالات متحده، امنیت متحدان و جان میلیونها غیرنظامی در منطقه، نباید اجازه داده شود چنین چیزی رخ دهد.